Mijn vraag, kan de notaris zomaar de opbrengsten van de verkoop van het huis blokkeren tot de regering de successierechten opgevraagd heeft ?
In principe is er geen uitdrukkelijke verplichting die dit oplegt. Doch dit is een gezonde werkwijze. Als verkoper verkoop je altijd 'voor zuiver en onbelast', dit wil zeggen zonder dat er hypotheken of beslagen op het huis rusten. De koper wil uiteraard niets met jullie schulden te maken hebben.
Dit is een van de meest essentiële elementen die bij een verkoop horen. Het is de taak van de notaris om ervoor te zorgen dat er pas een handtekening gezet wordt als de koper zeker het huis zal krijgen zonder dat er nog hypotheken van de verkoper op zullen rusten. De notaris kan hiervoor aansprakelijk gesteld worden. Hij moet maar het akkoord van de schuldeisers verkrijgen.
Wanneer een huis uit een erfenis komt, kan de fiscus een wettelijke hypotheek voor de erfbelasting nemen als de erfgenamen nalaten de erfbelasting te betalen. Deze hypotheek heeft terugwerkende kracht tot aan het overlijden, maar mag niet langer dan 18 maanden na het overlijden door de fiscus genomen worden.
Stel dat de notaris de verkoopprijs verdeelt zonder de erfbelasting te betalen en een van de erfgenamen betaalt zijn deel niet dan zal de fiscus automatisch ergens 15 maanden na het overlijden een wettelijke hypotheek nemen. Deze hypotheek heeft voorrang op de hypotheek van de koper waardoor de bank plots een tweederangshypotheek heeft. Dit zal ze niet aanvaarden. Volgens de voorwaarden van de meeste kredietakten zal dit onmiddellijk leiden tot vervroegde opeisbaarheid van het krediet m.a.w. de koper moet heel het krediet in één keer terugbetalen. Dat kan hij niet en het huis zal verkocht moeten worden.
Wie zal er veroordeeld worden om de koper te vergoeden voor alle schade? De nalatige erfgenaam én de notaris - want die had beter moeten weten.
Vandaar dat alle notarissen willen dat de erfbelasting betaald wordt vooraleer de erfgenamen de verkoopprijs ontvangen.
Wat het attest van erfopvolging betreft: dit is een vervelende materie. De wetgever heeft nagelaten om in de regelgeving te voorzien dat de fiscus niet zou mogen notificeren als een erfgenaam failliet is of toegelaten is tot de collectieve schuldenregeling. Dit is immers niet eerlijk. De fiscus moet aanschuiven bij de curator en daar zijn vordering indienen, samen met alle andere schuldeisers (dit is de zogenaamde 'grote samenloop'). Via de notificaties kan de fiscus voorsteken en betaald worden met het erfenisgeld. Hoog tijd dat de wetgever dit eens aanpakt.
In zo'n situaties staan er natuurlijk schulden op het attest en de banken zijn heel bang om iets verkeerds te doen. Door hun uiterst voorzichtige aanpak willen ze niet gemakkelijk vrijgeven. Dit leidt soms tot kafkaiaanse situaties...