JuridischForum.be

In een artikel in de Standaard las ik dat, sedert de (klinische) psychologie is ondergebracht onder de gezondheidszorgberoepen, er een heksenjacht wordt opgezet naar "pseudopsychologen". Personen die coach of therapeut als beroep uitoefenen en die mensen met een depressie begeleiden, worden recent door GGZ-beroepsbeoefenaars aangemeld bij de Provinciale Geneeskundige Commissies (PGC). Die overheidsinstantie is onder andere bevoegd voor het opsporen van onwettige uitoefening van de gezondheidszorg. Burgers kunnen er melding maken van laakbare praktijken bij zorgbeoefenaars.

Advocate en specialiste medisch recht Jellina Buelens is zeer kritisch. ‘Een coach die op zijn website zegt dat hij depressies behandelt, begeeft zich op gevaarlijk terrein. Een depressie is een erkende ziekte en dan overtreed je de wet.’

Nu is mijn vraag: Is "depressie" een erkende ziekte? En waar vinden we dit terug in de wet?
En verder:
- Welke wet omschrijft de definitie van een depressie?
- Wie mag al dan niet een depressie behandelen? Zijn er uitzonderingen? Gaat het om elke vorm van depressie?
- Wanneer spreekt men van depressie zodat het als ziekte moet worden behandeld door een GGZ-beoefenaar?
- Gaat het om bepaalde vormen van depressie (exogeen, endogeen, manisch-depressief, ...)?

Ik geef wat duiding mee:

Depressie wordt omschreven in de DSM-5.
De DSM is een handboek voor diagnostiek en statistiek. Het werd geschreven door de American Psychiatric Association. In dit handboek wordt vermeld welke stoornissen er bestaan, hoe vaak ze voorkomen en aan welke criteria men moet voldoen. De stoornissen staan onderverdeeld in categorieën, die wereldwijd gehanteerd worden. Per stoornis worden volgende elementen weergegeven: welke symptomen men moet hebben en hoeveel symptomen men moet hebben alvorens men kan spreken van een stoornis. De DSM wordt gebruikt door zowel psychologen als psychiaters. Wel dient opgemerkt te worden dat enkel psychiaters mogen diagnosticeren.

In België schrijft men daarover:

Depressie is een alom bekend probleem. Veel mensen hebben een mening over wanneer je depressief bent of niet. De ene kan bijvoorbeeld zeggen dat je duidelijk depressief bent en de ander dat het gewoon een slechte periode is. Maar bestaat er een instrument om exact vast te leggen wanneer je depressief bent? Ja, psychiaters gebruiken namelijk de DSM om stoornissen te diagnosticeren.

In Nederland schrijft men:

Sinds 2005 bestaat er een multidisciplinaire richtlijn (MDR) voor depressie. In 2009 en 2011 zijn er updates verschenen. Deze MDR is tot stand gekomen door samenwerking van verschillende professionals in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ), waaronder het Trimbos-instituut, CBO, NHG, LEVV, NVvP en NIP. Er zijn vier behandelalgoritmes die onderscheiden worden op basis van de ernst van depressie. De lichte depressies worden in principe niet (meer) met medicatie behandeld, maar alleen met basisinterventies die voor alle patiënten aanbevolen zijn (psychoeducatie, dagstructurering, actief volgen) aangevuld met eerste-stap interventies naar keuze (bibliotherapie, zelfhulp, e-health, activerende begeleiding, fysieke inspanning, counseling, psychosociale hulpverlening) en, indien deze onvoldoende baat bieden, met psychologische behandeling. In de behandeling van de ernstige depressies hebben antidepressiva wel een plaats gekregen. De behandelaar bepaalt in overleg met de patiënt of de behandeling zal bestaan uit basisinterventies gecombineerd met cognitieve gedragstherapie of basisinterventies gecombineerd met antidepressiva.

Niet iedere depressieve, sombere of verdrietige stemming is een psychische aandoening zoals ok de DSM aangeeft, vandaar dat ik vind dat mtr Buelens nogal kort door de bocht gaat. Dus zolang iemand niet lijdt aan een psychische of fysieke aandoening, mag naar mijn mening elke behandelaar, ook buiten de WUG-beroepen, haar of zijn methode blijven toepassen, ongeacht of die nu positieve resultaten mee bereikt of niet.

Het verschil zit 'm in de diagnose die uiteraard door een psychiater gesteld moet worden (en niet door een psycholoog, want die is geen dokter en kan geen ziektes diagnosticeren). Is de diagnose "Depressie" dan kan dat inderdaad alleen maar behandeld worden op voorschrift van een psychiater. Die kan doorverwijzen naar een klinisch psycholoog om dit te behandelen. "Zich depressief voelen" is geen DSM-aandoening, maar een gevoelsstemming. Soms is de grens tussen beiden vaag. Het is alweer de psychiater die kan aanduiden of het éne is of het andere. De alarmbel van een ernstige depressie kan je horen rinkelen als de duur en intensiteit van het zich depressief voelen zeer lang en intens is. De behandeling van een depressieve stemming kan je zelf bepalen; Heb je zin om naar een klankschalen- of aura/aromatherapeut te gaan, waarom niet. Als je er beter van voelt, mag je zelfs rond een wensboom dansen met druïden. Maar een gediagnosticeerde depressie wordt behandeld door een erkend therapeut.

Het gaat erom dat enkele PGC's (verschilt per provincie) het parket hebben ingeschakeld om een onderzoek in te stellen naar therapeuten (die op hun websites vermelden dat zij depressies behandelen, en die niet over het diploma van arts of klin. psycholoog beschikken) op verdenking van het onwettige uitoefenen van gezondheidszorg, gezien depressie een "erkende ziekte" is en enkel door personen binnen het GGZ mogen behandeld worden.
Dan zou het parket moeten aantonen dat die mensen die zich bij een therapeut (niet-GGZ) aanmelden geen depressie hebben en dat de therapeut dus geen onwettelijke handelingen uitvoert? De meeste parketten lijken daar nog niet happig om, want velen aarzelen om dat uit te zoeken. De wet (of wetten daaromtrent) is verre van duidelijk.

Is er iemand op het forum met kennis in medisch recht die zich hieraan wil wagen?

Ik heb het gevoel dat het woord 'depressie' enkel mag worden gebruikt door artsen en klinisch psychologen alsof het een gedeponeerd merk betreft, zelfs als de persoon in kwestie nog geen diagnose heeft ontvangen?
Bvb. als ik mij depressief voel, maar psychisch gezond genoeg om geen psychiater te consulteren, mag mijn 'druide/sterrenwichelaar/lifecoach/therapeut/....' die mijn depressie kan oplossen dat dan ook als een kenmerk op zijn/haar website plaatsen, zonder hiervoor vervolging te riskeren omdat hij of zij het woord 'depressie' gebruikt in de communicatie?
Ik vraag me dan af welke woorden dan wel mogen gebruikt worden om niet de indruk te wekken dat men in het vaarwater belandt van de gezondheidszorgberoepers.
Volgens mij zou men eerst duidelijke definities moeten weergeven en duidelijk maken wat kan en wat niet om die zaken duidelijk te maken naar de potentiële klant of patiënt.