JuridischForum.be

Ik weet niet goed waar ik deze vraag best stel...
Ik wil een waargebeurd verhaal schrijven. Als ik een paar details verander (namen, plaatsen enz) maar verder wel alle feiten exact vertel zoals ze zijn, ben ik ik in enige mate in overtreding tov de persoon waar het over gaat?

Het is geen verwante van me (vader/moeder/ex-man of wat dan ook) dus de identiteit valt in principe niet te achterhalen als ik het heb over 'een vriend' of 'een collega' lijkt mij...
Behalve dan door de mensen die het verhaal ook van nabij hebben meegemaakt.

Op zich is een waargebeurd verhaal vertellen met de naam & toenaam van de betrokken personen niet verboden.

Pas op:
- ook een vriend of een collega kan identificeerbaar zijn, zelfs al vertel je zijn naam niet. Op zich mag dat, maar...
- Als je zaken vertelt over iemand, moet je dit kunnen bewijzen én moet het relevant zijn. In de buurt is hier een ondernemer die vroeger een moord gepleegd heeft. Als de concurrent van hem continu zou adverteren dat die persoon een moord heeft gepleegd, dan is dat strafbaar.

Kort gezegd dus: als het oogmerk is om anderen te schaden, begin er niet aan. Daar bestaan rechtbanken voor.

Je mag alles schrijven zo lang het om fictie gaat. Die mag gebaseerd zijn op ware feiten of personen. Als je zegt en duidelijk genoeg maakt dat het om een verhaal gaat, is dat jouw visie en niemand kan worden vervolgd vanwege zijn zienswijze.
Zo is de moeder van Dimitri Verhulst er niet in geslaagd zijn debuut uit de handel te laten nemen. Ze spande een proces in omdat zijn verhaal volgens haar autobiografisch was en de moeder (die er niet goed vanaf komt) zelfs dezelfde naam draagt als zij. Het gaat echter om een literaire verwerking, dus verloor ze ook in beroep.
Blijkbaar zijn andere familieleden van Verhulst evenmin te spreken over de manier waarop ze worden afgeschilderd in 'De helaasheid der dingen', maar hij heeft nu eenmaal het recht om zijn jeugd en zijn ervaringen als bron voor zijn literaire werk te gebruiken. En om de personages te noemen zoals hij wil, toevallig zoals zijn echte nonkels of ook niet. Zo lang het om een roman gaat...

Mocht Verhulst een autobiografie schrijven, is er nog niets aan de hand als hij duidelijk stelt dat het om zijn eigen visie op de feiten gaat.
Anders is het, als hij zou claimen niets dan de waarheid te schrijven.
Schrijven dat je een bepaalde persoon nooit hebt betrouwd, is niet strafbaar. Schrijf je daarentegen in een niet-fictief geschrift dat een bepaald iemand een dief is, dan moet je dat kunnen bewijzen. Zo niet, is dat laster.

Dit gezegd zijnde, kan natuurlijk iedereen die zich in jouw geschrift onheus afgeschilderd voelt, klacht indienen, fictie of niet. Dat heeft Herman Brusselmans mogen ondervinden toen Ann Demeulemeester hem een proces aandeed. Hij heeft haar, dacht ik, uiteindelijk een schadevergoeding moeten betalen wegens reputatieschade. Maar het is haar niet gelukt om de roman uit de handel te laten nemen. Wel tijdelijk, wat in beroep is teruggedraaid omdat de rechter bezwaarlijk een boek kan censureren of tegen de vrijheid van meningsuiting kan ingaan.
Zelfs als men je in wezen niks kan maken, kan dit toch heel wat stress, slapeloze nachten en advocatenkosten opleveren, dus ga je best omzichtig te werk.

Dankjewel voor jullie antwoorden!
Eigenlijk zou ik het boek liefst als een 'waargebeurd' verhaal publiceren. De persoon zelf in kwestie heeft alle feiten toegegeven waarover ik zou schrijven. (Daar heb ik ook wel schriftelijk bewijs van).
Ik heb niet per se de behoefte om de identiteit van de persoon kenbaar te maken, maar ik sta er wel op om heel het verhaal letterlijk te vertellen zoals het gebeurd is, van A tot Z...

Het verhaal is dat van een ziekelijk leugenaar, die door haar leugens heel veel mensen (ook mij) het leven heel zwaar gemaakt heeft. Ik heb er een soort van traumatische ervaring door beleefd, om het zo maar eventjes te stellen. Het 'openbaren' van dit verhaal is voor mij :
1. een verwerking
2. gevoelsmatig een 'rechtzetten' van de leugens die zo lang hebben kunnen bestaan, en zo'n verwoestende werking hebben gehad op velen, met als enige doel van de persoon in kwestie om meer aandacht te kunnen krijgen
3. een soort 'waarschuwing' naar anderen... Niet dat je nu heel je leven lang 'op je hoede' moet zijn, maar ik had nooit gedacht dat zoiets echt kon bestaan...

Het is ook zeker niet mijn bedoeling die persoon "zwart" te maken, ook al heeft ze heel veel onbegrijpelijke dingen gedaan, en was ik de laatste in de vriendenkring die haar nog bleef 'steunen'... Maar eerder om een volledig beeld te schetsen van haar persoonlijkheid, dus ook de mooie kant te beschrijven van een persoon die door iedereen verstoten is (om begrijpelijke redenen).
Een persoon met karakter-eigenschappen die stof vormen voor jarenlang onderzoek voor een heel team psychiaters, als je het mij vraagt.

Ik begrijp dat dit eerder af te raden is dan?

Maria, het lijkt mij een zeer interessant onderwerp, op voorwaarde dat je focust op de karakterschets, het effect op de omgeving en de mechanismen die daarin spelen. Als je er een persoonlijke afrekening van maakt, kan de persoon in kwestie je het leven zuur maken door klacht in te dienen, ook al zal je uiteindelijk mss niet veroordeeld worden als je effectief alles zou kunnen bewijzen. Dat zorgt toch voor een hoop stress. Maar bovenal zou het slechte literatuur zijn. Hoe 'universeler' je dit maakt, hoe interessanter voor de lezer. Met universeel bedoel ik: focus op wat er speelt en op hoe zo iemand er in slaagt jarenlang zo'n verwoestend effect te hebben op een hele vriendenkring i.p.v. te spelen op de man/vrouw. Die persoon zal ook wel haar verhaal hebben, al heeft ze al deze feiten toegegeven en heb je daar schriftelijk bewijs van.
Het valt te bezien hoeveel bewijskracht dit bewijs uiteindelijk heeft en of het door een juridische bril bekeken stand houdt. Hoe je de zaak beschrijft, zou ik die persoon niet bij naam noemen.

Verder kunnen alle details en situaties zo autobiografisch en waarheidsgetrouw zijn als je maar wilt. Niemand kan je verbieden om te schrijven over iets wat je hebt meegemaakt. Het gaat om jouw verwerking van de feiten, jouw verhaal.

En wat 'waargebeurd' betreft; iedereen gelooft sowieso dat de helaasheid der dingen of alles wat Knausgard schrijft waargebeurd is, ook al laten de auteurs dat wijselijk in het midden en hebben ze misschien de helft verzonnen of weggelaten.

Hou er gewoon rekening mee dat als een betrokken persoon een klacht indient voor eerroof/laster én een rechtzaak wint, je met een tegenpartij zit die zich gesterkt zal voelen door de uitspraak van de rechtbank... wat imho een morele nederlaag voor jezelf zou betekenen.

Schrijf gerust je verhaal helemaal uit. Maar vooraleer zo'n verhaal te publiceren, lijkt het me nuttig om door een onafhankelijke persoon dat verhaal na te lezen en te kijken wat je mogelijks op je hals haalt bij publicatie.

Dankjewel voor jullie nuttige antwoorden.

Ik ga er sowieso alles aan doen om haar identiteit niet kenbaar te maken in het boek, dat is allesbehalve het doel van mijn verhaal.
Al zal ze zichzelf er natuurlijk wel in herkennen, en omstaanders die weten wie ze was ook.

Het beeld dat ik van haar heb als persoon is ondanks alles ook niet ongenuanceerd 'negatief'. Er was een reden waarom ik met haar bevriend geraakt ben in de eerste plaats, en waarom ik het langst nog in contact met haar gebleven ben (tot het me ronduit afgeraden werd door mijn naasten).

Het verhaal zou dan ook haar persoonlijkheid belichten met de positieve kanten erbij... En net heel de situatie wat minder zwart-wit maken dan ze nu voor velen wel is...
Een afrekening is het zeker niet. Tot op de dag van vandaag beleef ik een innerlijke strijd over bepaalde van haar daden. Hoe iemand zo oprecht kan overkomen, hoe ik nog stééds geloof in bepaalde van haar (positieve) uitspraken en daden, ook al zijn er meedogenloze leugens geweest.

Ik wil me inderdaad terdege informeren en het script voor publicatie zeker laten doorlezen.
Kan iemand me doorverwijzen naar een expert op dit gebied?